Η ψυχολόγος Λίλιαν Μπασδάνη στον Heat Radio: «Θα χρειαστεί χρόνος , για να επανέλθουμε στην καθημερινότητά μας»

Σε μία ίσως από τις πιο δύσκολες περιόδους στη σύγχρονη ιστορία της, η χώρα μας – όπως και όλος ο κόσμος – βρέθηκε αντιμέτωπη με έναν κίνδυνο που ελάχιστοι θα περίμεναν. Αυτός δεν είναι άλλος από τον κορωνοϊό… Μετρώντας ήδη χιλιάδες κρούσματα, εκατοντάδες απώλειες και σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητά μας, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο τον ίδιο τον ιό αλλά και τις συνέπειες που θα επιφέρει στη ζωή μας, ακόμα και μετά το τέλος του. Η ψυχολόγος Λίλιαν Μπασδάνη μίλησε στον Heat Radio για τις απρόσμενες και δύσκολες αλλαγές που έχουν έρθει στη ζωή μας, σχολίασε το πως θα είναι η καθημερινότητά μας μετά το τέλος αυτής της περιπέτειας, ενώ αναφέρθηκε και στα προβλήματα της ενδοοικογενειακής βίας που αυξήθηκαν κατά την περίοδο του lock down.

Κυρία Μπασδάνη, διανύουμε ήδη τη δεύτερη εβδομάδα του καθολικού lock down… Πόσο μπορεί αυτός ο εγκλεισμός να επηρεάσει την καθημερινότητά μας;

Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι πολυπαραγοντική. Έχει σίγουρα να κάνει με την καθημερινότητα μας προ καραντίνας, δηλαδή πόσο δραστήρια ή όχι ήταν, με την προσωπικότητά μας, με τα βιώματα μας, με την κοινωνικότητα μας, με την ψυχική μας ανθεκτικότητα ή ακόμα και σε ποια φάση της ζωής μας μας πετυχαίνει αυτή η συνθήκη.

Πιστεύετε ότι το δεύτερο lock down και όλα όσα το συνοδεύουν, θα έχουν επιπτώσεις στην μετά τον κορωνοϊό ζωή μας;

Κοιτάξτε να δείτε αυτό που συμβαίνει αυτό το διάστημα με την καραντίνα είναι πρωτόγνωρο για όλους μας, γι’ αυτό δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τίποτα. Από κει και πέρα, δεδομένου του γεγονότος ότι αυτή είναι μία παρατεταμένη και αναπόφευκτη  αλλαγή στην καθημερινότητά των ανθρώπων, είναι λογικό να αναμένουμε ότι οι επιπτώσεις της θα παραμείνουν και μετά την λήξη του περιορισμού.

Πιο πολλές δυσκολίες προσαρμογής ποιοι αντιμετωπίζουν στην καραντίνα; Οι μεγάλοι ή τα μικρά παιδιά;

Σίγουρα η προσαρμοστικότητα έχει να κάνει και με την προσωπικότητα και, όπως είπαμε και παραπάνω, με τις συνθήκες στις οποίες βρίσκεται κανείς στην περίοδο της καραντίνας. Αλλά στο σύνολο θα έλεγα ότι τα παιδιά σε γενικές γραμμές δείχνουν μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα από ότι οι ενήλικες.

Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;

Αυτό ενδεχομένως να έχει να κάνει με το ότι τα παιδιά έτσι κι αλλιώς ακολουθούνε πολλούς κανόνες στην καθημερινότητα τους, εμπιστεύονται πιο εύκολα από ότι οι ενήλικες και παρά το γεγονός ότι συνήθως δεν τους αρέσουν οι αλλαγές, είναι πιο εύπλαστα.

Κάποιος που ζει μόνος του, μπορεί να διαχειριστεί το lock down πιο εύκολα ή πιο δύσκολα από κάποιον που είναι στο σπίτι με τη σύζυγό του και παιδιά του;

Αυτό είναι σχετικό. Εξαρτάται σίγουρα από το εάν η μοναξιά είναι επιλογή του ή όχι, αλλά και από το τι σχέση έχει με τη σύζυγό ή τα παιδιά του. Το μόνο που είναι σίγουρο, είναι ότι αυτό το διάστημα αναδεικνύονται τόσο τα καλώς όσο και τα κακώς κείμενα των σχέσεων μας, αλλά και της ζωής μας γενικότερα.

Η δική σας δουλειά μπορεί να γίνει διαδικτυακά, ή είναι απαραίτητη η τετ α τετ συνάντησή σας με όποιον έχει ανάγκη τη βοήθειά σας;

Ευτυχώς, αυτή την δύσκολη περίοδο, η τεχνολογία μας έχει δώσει τα εργαλεία, ώστε οι συναντήσεις μας να γίνονται με ασφάλεια διαδικτυακά και με το ίδιο αποτέλεσμα.

Στην προηγούμενη καραντίνα, είδαμε μία τρομερή αύξηση τόσο στα διαζύγια όσο όμως και στις εγκυμοσύνες. Πως εξηγείται τη συνύπαρξη αυτών των δύο διαφορετικών καταστάσεων;

Σίγουρα έχει να κάνει με τον πολύ χρόνο που περνούσαν τα ζευγάρια μαζί, ο οποίος ανέδειξε την ποιότητα και την προοπτική των σχέσεων. Πέρα όμως από το προφανές, τα συναισθήματα που προκλήθηκαν από το ξέσπασμα της πανδημίας (αγωνία, φόβος, ανασφάλεια) ώθησαν κάποιους ανθρώπους να έρθουν πιο κοντά ενώ άλλους να απομακρυνθούν.

Σύμφωνα με μία έρευνα, ψυχολόγοι στην Αμερική υποστηρίζουν πως μετά την καραντίνα οι άνθρωποι θα βγούνε πιο ακοινώνητοι, πιο φοβισμένοι και πιο ανασφαλείς. Πιστεύετε ότι μπορεί να επιβεβαιωθεί μία τέτοια έρευνα; 

Όπως είπαμε και εξ’ αρχής είναι δύσκολο να προβλέψουμε τις επιπτώσεις αυτής της κατάστασης και μάλιστα μακροπρόθεσμα, δεδομένου του γεγονότος ότι όλο αυτό που ζούμε είναι κάτι πολύ μοναδικό. Δυστυχώς για κάποιους ανθρώπους μπορεί να επιβεβαιωθεί αυτό το σενάριο αλλά σίγουρα όχι για όλους. Από κει και πέρα όμως μένει να δούμε για πόσο διάστημα θα διαρκέσει η επίδραση της καραντίνας, αλλά και πόσο ανθεκτική θα είναι αυτή η επίδραση στις ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, που ελπίζω να υπάρξουν με την λήξη της.

Είδαμε ότι το lock down έφερε στην επιφάνεια και πολλά προβλήματα, όπως την ενδοοικογενειακή βία. Ήμασταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε σαν χώρα ένα τέτοιο φαινόμενο;

Η ερώτηση θα έλεγα ότι είναι πολύπλευρη και έχει να κάνει με το αν ήμασταν έτοιμοι τόσο κοινωνικά όσο και θεσμικά. Κοινωνικά βρισκόμαστε στην τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE). Όπως καταλαβαίνετε αυτό δημιουργεί το ιδανικό έδαφος τόσο για να εκφρασθεί όσο και για να μην καταγγελθεί (ή να καταγγελθεί με δυσκολία) η ενδοοικογενειακή βία. Θεσμικά τώρα υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο, που καλύπτει τα θύματα, όπως και συμβουλευτικά κέντρα αλλά και δομές φιλοξενίας, που κάνουν αξιέπαινη δουλειά. Αν και πάντα υπάρχουν φυσικά περιθώρια εξέλιξης, όπως για παράδειγμα η αύξηση των δομών φιλοξενίας.

Η δική σας συμβουλή στις γυναίκες που έζησαν εν μέσω lock down την ενδοοικογενειακή βία, ποια είναι;

Η δίκη μου προτροπή σε κάθε γυναίκα που αντιμετωπίζει ενδοοικογενειακή βία, είτε μέσα στην καραντίνα (που πράγματι το φαινόμενο ήταν αυξημένο) είτε όχι, είναι να βρει το θάρρος και τη δύναμη να ζητήσει βοήθεια. Ξέρω ότι δεν είναι εύκολο, αλλά πρόκειται για την ζωή της και της αξίζει να κάνει το καλύτερο για την ίδια και τα παιδιά της. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να την βοηθήσουν. Βρισκόμενη σε αυτή την κατάσταση μπορεί να της φαίνεται απίθανο ή δύσκολο να ξεφύγει… Παρόλα αυτά με την βοήθεια των σωστών ανθρώπων μπορεί να τα καταφέρει. Αξίζει σε όλες τις γυναίκες να ζήσουν τη ζωή τους και να την ζήσουν με ποιότητα.

Υπάρχει κάποια γραμμή υποστήριξης για τέτοιες περιπτώσεις;

Χαίρομαι που μου δίνεται η ευκαιρία να το αναφέρω. Ναι υπάρχει η γραμμή SOS στο 15900 που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο κάθε μέρα. Και σε περίπτωση που κάποια γυναίκα δεν μπορεί να μιλήσει στο τηλέφωνο, μπορεί να στείλει email στο sos15900@isotita.gr . Επίσης στην περιοχή μας λειτουργεί το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών- Θυμάτων Βίας του Δήμου Αλεξανδρούπολης, που εδρεύει στο Νέο Κολυμβητήριο, με τηλέφωνο το 2551025629 και μπορεί να απευθυνθεί άμεσα εκεί.

Σαν ψυχολόγος, ποια είναι η άποψή σας για όλα αυτά που ζούμε τους τελευταίους μήνες;

Θεωρώ πως αυτή είναι μια ψυχικά απαιτητική περίοδος για όλους. Σίγουρα δεν λειτουργεί για όλους το ίδιο και δεν είναι για όλους το ίδιο δύσκολη. Για κάποιους ίσως να λειτουργεί και θετικά. Πιστεύω όμως πολύ στην ανθεκτικότητα και στην προσαρμοστικότητα των ανθρώπων. Και στο ότι στο τέλος θα βγούμε από όλο αυτό γνωρίζοντας περισσότερα πράγματα τόσο για τους εαυτούς μας όσο και για τις κοινωνίες μας. Στο χέρι μας είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση για να εξελιχθούμε τόσο ατομικά όσο και κοινωνικά.

Όταν με το καλό τελειώσουν όλα αυτά, θα μπορέσουμε να επανέλθουμε γρήγορα στην καθημερινότητά μας ή θα χρειαστεί χρόνος προσαρμογής;

Σίγουρα θα χρειαστεί κάποιος χρόνος προσαρμογής. Οι άνθρωποι γενικότερα είμαστε όντα της συνήθειας όποτε χρειαζόμαστε κάποιο χρόνο για να διαχειριστούμε τις αλλαγές. Εδώ βλέπετε παίρνουμε κάποιες μέρες άδεια από την εργασία μας και με την επιστροφή μας χρειαζόμαστε 1-2 μέρες για να προσαρμοστούμε, πόσο μάλλον τώρα που η καθημερινότητα μας κλονίστηκε τόσο έντονα.

Πως πιστεύετε ότι θα είναι η ζωή μας μετά από όλη αυτή την περιπέτεια;

Πιστεύω γενικότερα πως η ζωή μας είναι, όπως επιλέγουμε εμείς οι ίδιοι να είναι. Η ζωή είναι γεμάτη από ατομικές ή συλλογικές περιπέτειες (όπως αυτή που ζούμε τώρα). Σημασία δεν έχει τόσο το τι θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε, αλλά πως θα το αντιμετωπίσουμε. Αν μας ταιριάζει, αν μας αρέσει ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τα πράγματα και το αποτέλεσμα τους, τότε θα είναι όλα καλύτερα. Αν όμως μας πιέζει το πως προσεγγίζουμε τα πράγματα ή η κατάληξη τους, τότε έχει νόημα να δουλέψουμε με τον εαυτό μας και ενδεχομένως να αναζητήσουμε την βοήθεια ενός ειδικού.

Τέλος, θέλω να δώσετε κάποια tips για μία όσο γίνεται καλύτερη διαχείριση του lock down (π.χ. μουσική, μαγειρική, περπάτημα, διάβασμα κ.λ.π.)

Αυτό το διάστημα είναι συγκινητικό να βλέπεις το πως οι άνθρωποι προσπαθούν να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους να περάσουν την καραντίνα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ευκολία. Έτσι έχουμε άπειρες επιλογές να γεμίσουμε τον χρόνο μας από θεατρικές και μουσικές παραστάσεις που προβάλλονται διαδικτυακά μέχρι γυμναστική, μαγειρική, οργάνωση σπιτιού και πολλά άλλα. Εγώ αυτό που θα πω είναι πριν ξεκινήσετε να κάνετε το οτιδήποτε να κάνετε ένα βήμα πίσω και να δώσετε χρόνο να αναρωτηθείτε τι είναι αυτό που θέλετε και σας ταιριάζει. Πως θέλετε να βιώσετε αυτή την περίοδο και τι θα σας βοηθούσε; Είναι φυσιολογικό να θέλετε να γεμίσετε κάθε λεπτό του χρόνου σας με κάποια δραστηριότητα, όπως είναι φυσιολογικό και να μην θέλετε να κάνετε τίποτα. Ζούμε μια πανδημία.. όχι έναν αγώνα δρόμου για το ποιος θα κάνει τα περισσότερα. Φροντίστε τον εαυτό σας, όπως πιστεύετε ότι ταιριάζει σε εσάς ατομικά. Αν πάλι δεν γνωρίζετε πως να… σας φροντίσετε, αυτή η καραντίνα και ο χρόνος που σας δόθηκε είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να το ανακαλύψετε.